इमारत - २ बीएचके, 4 बीएचके

"अगं तुला माहित आहे का उज्वला ने बदलापूरला ४ बीएचके चा ब्लोक घेतला", "अरे त्या काळेंनी कल्याण ला २ बीएचके चा वेल फर्निश्ड फ्लाट घेतला". अशी वाक्य माझ्या कानी मुंबई ते डोंबिवली प्रवास करताना सतत पडत असत.

तसे आम्ही पूर्वी विक्रोळी (मुंबई) येथे चाळीत स्वताच्या खोलीत राहत असू. माझा जन्म पण तिथलाच आहे. माझे बालपण ते प्राथमिक शिक्षण विक्रोळी तच झाले. ती तीन चाळींची मिळून एक कॉलनी होती. अर्थात तिथल्या आठवणी मी नंतर कधी तरी सांगेनच.

त्या नंतर वडिलांनी निर्णय घेतला डोंबिवलीला स्थाईक होण्याचा, कारण तिथे जवळ काका व आत्या राहतात म्हणून. तेव्हा आम्ही पहिल्यांदा इमारतीत राहायला गेलो. तेव्हा मला मात्र खूप उत्साह वाटत होता, कारण मी पाचवी पास झालो होतो व आता नवीन शाळेत जाणार होतो. पण डोंबिवलीला आल्यावर मला पहिल्यांदा OWNERSHIP व RENTED इमारत यातला फरक कळला.

त्यानंतर काही वर्षांनीच आत्या राहत असलेली इमारत त्यांच्या मालकाने दोन मजल्याची तोडून चार मजली करून त्यांना OWNERSHIP देऊन टाकली. तेव्हा मला ब्लोक किंवा FLAT , SLIDING WINDOW वगैरे काय असते ते कळले.

तो पर्यंत माझा मुंबई चा प्रवास पण सुरु झाला होता व वरील वाक्य कानी पडू लागली होती. तो पर्यंत आम्ही पण भाडोत्री असण्याचा त्रास काय असतो ते मला कळले होते.

नंतर वडील निवृत्त होणार होते तेव्हा एका शेजार्यांच्या मित्राचा रूम बघण्यासाठी ते बदलापूरला जाऊन आले. त्यानंतर आम्ही बदलापूरला जाऊन आलो व आम्ही बदलापूरला FLAT घेण्याचा विचार केला. व आम्ही ४ फेब्रुवारी २००४ रोजी बदलापूरला राहण्यास आलो, तेव्हा मला १ बीएचके या शब्दाचा अर्थ कळला.

त्यानंतर काही महिन्यांनी आमच्या शेजारीच एक COMPLEX उभे राहिले, ज्यात त्या बांधकाम व्यावसायिकाने जमीन, अंतर्गत सजावट यात खूप चांगल्या सुविधा दिल्या होत्या, त्या बघून मला वाटले

आपण अजून थोडे दिवस थांबायला पाहिजे होते !

तर मुद्दा असा कि, आमच्या प्रमाणेच बरेच मराठी मध्यम वर्गीय जे कि मुंबईतून प्रथम ठाण्यात, नंतर डोंबिवलीत व आता बदलापूर मध्ये स्थायिक होत आहेत, आपल्या आपल्या ऐपती प्रमाणे इमारतीत राहण्यास जात आहेत.

आता इथेही इमारतींचे जंगल उभे राहत आहे. आम्ही बदलापूरला राहायला आलो तेव्हा फक्त पश्चिमेला एक इमारत सात माळ्यांची होती, ती सोडली तर पूर्ण बदलापूर मधील इमारती तीन ते चार माळ्यांच्या होत्या. इथल्या नगर परिषदेच्या मागील निवडणुका होई पर्यंत इथे शत प्रतिशत भाजप होते, त्या नंतर इथे भाजप - राष्ट्रवादी ची सत्ता आली व त्या बरोबरच बदलापूर मध्ये परिवर्तने पण झाली, इथल्या नवीन इमारतींची उंची सात ते आठ मजल्या पर्यंत वाढली, इथल्या रस्त्यांच्या खड्ड्यांची संख्या पण वाढली, तसेच एके काळी सतत स्वच्छतेचा पुरस्कार मिळवणाऱ्या बदलापूर मध्ये घाण दिसू लागली.

आपण आज इमारतींमध्ये म्हणजेच एकमेकांच्या डोक्यावर राहत आहोत. पूर्वी चाळीत सात ते आठ रूम असत, तिथेच आज ५० - ६० रूम आहेत. आता तर इमारती पूर्वी जिथे पाणी किंवा दलदल साठत असे, तिथे देखील भरणी घालून बांधल्या जात आहेत. ती पण जागा कमी कि काय म्हणून डोंगर तोडून इमारती बांधल्या जात आहेत व त्यास 'निसर्गाच्या कुशीत' असे गोंडस नाव देऊन विकल्या जात आहेत.

सध्या दूरदर्शनवर एक जाहिरात नेहमी दिसते, NDMA ची (NATIONAL DISASTER MANAGEMENT AUTHORITY ). यात सांगतात कि घर घेण्यापूर्वी किंवा बांधण्या पूर्वी दोन गोष्टी जाणून घ्यावात,

१. SOIL टेस्टिंग म्हणजेच जमिनीची चाचणी केली आहे कि नाही,

२. व ते घर कोणत्या भूकंप प्रवण क्षेत्रात येते ते.

याचा अर्थ असा कि, आपण इमारतीत घर घेताना भविष्याच्या दृष्टीने सतर्क राहावे असा आहे.



आजमिती आपण आपल्या मुलांसाठी कर्ज काढून स्वताचे घर इमारतीत घेत आहोत, जेणे करून आपली मुले आनंदात राहू शकतील. पण थोडासा विचार आपण असा हि केला पाहिजे कि, सगळी कडेच इमारती उभ्या राहत आहेत व चाळ हि संज्ञा च हरवत चालली आहे.





या सर्व इमारतींचे आयुष्य हे कधीतरी संपणारच आहे. त्या वेळी कदाचित आपण नसूही, मग त्या वेळी आपली पुढील पिढी कुठे जाऊन राहणार याचाही विचार व्हायला हवा. त्या मुळे चाळ हि संज्ञा जपली गेली पाहिजे, तिच्यात राहणे म्हणजे कमीपणाचे नव्हे तर भविष्याच्या दृष्टीने आधाराचे मानले पाहिजे.

नाहीतर आपणच आपल्या हाताने आपल्या पुढील पिढीला संकटात ढकलत आहोत असे समजा, आणि हेच विदारक सत्य असेल.