पितृपंधरवडा/पितृपक्ष

भाद्रपद कृष्ण प्रतिपदा ते भाद्रपद कृष्ण १५ या पंधरा दिवसांच्या कालावधीला पितृपक्ष किंवा पितृपंधरवडा म्हणतात.


या कालात पृथ्वीवरील (मृत्यूलोकातील) माणसांकडे त्यांचे पितर निवासासाठी येतात. हे देवलोकातून, मृत्यूलोकातून, नरकातून, प्रेतयोनीतील असू शकतात.

श्राध्दविधी - आपल्या ऐपतीप्रमाणे व इच्छेप्रमाणे


१) नुसते दूधकेळे, दक्षिणा

२) हिरण्य - पितरपूजन, गुरुजींना शिधा व दक्षिणा

३) संपूर्ण यथासांग विधी

-----------------------------

संपूर्ण यथासांग विधी -


लागणारे साहित्य व उपचार -

गोमूत्र शिंपडून वास्तू पवित्र करावी.

आपल्या घरातील देवांची पूजा करावी.

आपल्या पितरांच्या फोटोंना स्वच्छ करुन हार घालणे, चंदन लावणे, तुळस वाहणे, दिवा लावणे, उदबत्ती लावणे.


आपली सेवा घेण्यासाठी त्यांची विनंती करावी.


आपल्या पितरांची यादी - नाते, नावे, गोत्र यासहित तयार ठेवावे.


सकाळी नाश्त्याला उपवासाचे हलके जिन्नस करावेत.
---------------------------

आसन (दर्भ व कांबळे),

चंदनाचे गंध,

फूल (पांढरी फुले),

दीप (तुपाचा दिवा),

धूप,

उदक (पाणी),

काळे तीळ (स्नेह),

जानवे

सुपार्‍या

सातू

हळद

कुंकू

बुक्का

भस्म

लोकरगुंडा

ताम्हने

पळीपंचपात्र

कलश

सुटे पैसे

केळीची पाने

द्रोण

विड्याची पाने



चतुर्विध अन्न (शक्यतो घरी अन्न शिजवावे)

(भक्ष्य -चावण्याचे, पेय-द्रव, चोष्य- चोखण्याचे, लेह्य- चाटण्याचे (भात-वरण, गाईचे तूप, पायसम्‌, उडीद वडे, आमसुलाची चटणी, लिंबू, भाज्या, आमटी-कढी, दही इ.),मध

अत्तर

वस्त्र (ऐच्छिक),

त्रयोदशगुणी विडा,

दक्षिणा इ.

- काकबली

- गाईला घास

- आपल्या घरात काम करणार्‍यांना व नातेवाईकांना भोजन

- सर्वात शेवटी स्वतः भोजन करावे.

- रात्री हलका आहार घ्यावा.

श्रध्दापूर्वक व शक्तीनुसार व समंत्रक उत्तम वैदिक विप्रांना (एक देवांसाठी, एक पितरांसाठी -अर्यमा, एक श्राध्द प्रयोग चालविण्यासाठी) दिले असता आपल्या पितरांना ते ज्या योनीतील असतील (देव-गंधर्व-यक्ष-मनुष्य-पशू-प्रेत इ.) त्यायोग्य भोग त्यांना मिळतात. ते तृप्त झाल्याने त्यांचे आशीर्वाद श्राध्द करण्यार्‍या यजमानाला मिळतात.

पितरांविषयी श्राध्दपक्ष यात दिलेले आहे.

श्राध्द केल्याने एक वेगळेच समाधान मिळते.
ते न केल्याने आपले पितर असंतुष्ट होऊन भुकेले-तहानेले शाप देऊन निघून जातात. त्यांना प्रेतत्व येते. त्यांना मोक्ष मिळण्यात अडचण येते.

॥श्रीराम समर्थ॥

सौजन्य:- http://anusandhan.org/node/80