कॉम्प्युटर, इंटरनेटने आपल्याप्रमाणेच आपल्या कुमारवयीन पाल्यांच्या आयुष्याचाही ताबा घेतला आहे. या गोष्टीचा आपण बर्‍याचदा विचारच करीत नाही. त्यांच्या शैक्षणिक प्रगतीसाठी कॉम्प्युटर, इंटरनेटचा नक्कीच वापर होऊ शकतो, पण त्याबरोबर येणार्‍या ऑर्कुट, फेसबुकसारख्या सोशल नेटवर्किंग साईटस्, चॅट, व्हिडीओ गेम्स इत्यादी शॉपिंगच्या व्यसनांपासून आपण आपल्या कुमारवयीन पाल्यांना वाचवायला हवे. त्यातच पॉर्नोग्राफिक साईटस्च्या जाळ्यात आपला पाल्य अडकतोय का? यावरही आपण लक्ष ठेवायला हवे.
आपण सर्वांप्रमाणेच कुमारवयीन मुला-मुलींना ही सोशल नेटवर्किंग साईटस्चे आकर्षण असते, पण बर्‍याचदा या साईटस्वर अनोळखी लोकांशी मैत्री केल्याने मोठा गोंधळ होऊ शकतो. काही वर्षांपूर्वी ऑर्कुटवर मैत्री केलेल्या लोकांकडून नवी मुंबई-पाम बीच रोडवर एका कुमारवयीन मुलाची हत्या झाली होती. त्यामुळे आपल्या सोशल नेटवर्किंग साईटवर अनोळखी लोकांची ‘फ्रेंड रिक्वेस्ट’ न स्वीकारण्याचा सल्ला आपल्या कुमारवयीन पाल्याला द्या. बर्‍याचदा अशा साईटवर किंवा चॅटवर ओळख झालेल्या व्यक्तीला कुमारवयीन मुली/मुले भेटायला जातात. हे अतिशय घातक ठरू शकते. तसेच सोशल साईटस्वर डाऊनलोड केलेल्या फोटोंचा दुरुपयोग झाल्याची उदाहरणेही आहेत. त्यामुळे आपले वैयक्तिक फोटो सहसा आपल्या साईटस्वर डाऊनलोड करू नयेत.
बर्‍याचदा कुमारवयीन मुले एकमेकांचा ई-मेल वापरतात. कोणालाही आपल्या ई-मेलचा पासवर्ड सांगू नये. कुमारवयात एकमेकांना अशा वैयक्तिक गोष्टी सांगणे, एकमेकांवर किती विश्‍वास आहे हे वाखाणण्यासाठी केले जाते, पण कितीही जवळचा मित्र-मैत्रीण असेल तरी आपल्या ई-मेलचा पासवर्ड त्याला सांगू नये.
आपला कुमारवयीन पाल्य कुठल्या साईट्सच्या जाळ्यात तर अडकत नाही ना हे कळावे म्हणून तो पाहत असलेल्या साईटस्ची वेब हिस्ट्री तपासून पहा. तसेच अनावश्यक साईटस् आपल्या कॉम्प्युटरवर नको असल्यास त्याला सॉफ्टवेअर गार्डियन बसवून घ्या. तसेच आपल्या व आपल्या कुमारवयीन पाल्याच्या ई-मेलला स्पॅम फिल्टर बसवून घ्या. काही विशिष्ट की-वर्डस्चा वापर करून हे स्पॅम फिल्टर पॉर्नोग्राफिक साईटस्चे मेल आपल्या व आपल्या पाल्याच्या अकाऊंटवर येणे टाळू शकते. शक्य असेल तर आपले कॉम्प्युटर बंद खोलीत ठेवण्याऐवजी बैठकीतच ठेवा.
प्रश्‍न : आमची कुमारवयीन मुलगी सतत आमच्या कॉम्प्युटर रूममध्येच बसलेली असते. रात्री उशिरापर्यंत ती मित्र-मैत्रिणींशी चॅटिंग करीत असते. याचा परिणाम तिच्या अभ्यासावरही होऊ लागलाय. काय करावे?
उत्तर : सर्वप्रथम तुमचे कॉम्प्युटर बंद खोलीतून घरात सर्वांची ये-जा असेल अशा सार्वजनिक ठिकाणी हलवा. तुम्हाला तुमची मुलगी किती वेळ कॉम्प्युटरवर असेल याचे कडक नियम तिला समजावून सांगावे लागतील. ‘आधी अभ्यास मग कॉम्प्युटर’ हा नियम करा. तसेच ‘रात्री दहानंतर कॉम्प्युटर बंद’ हा नियम करा. यामुळे तिच्या दृष्टीवर विपरीत परिणाम होईल व तिचे वजन वाढेल हे तिला समजावून सांगा.
* आपल्या कुमारवयीन पाल्याला खालील गोष्टींची जाणीव करून द्या -
- बर्‍याच वेबसाईटस्वर नाव, घरचा पत्ता, ई-मेल, फोन नंबर अशा माहितीची मागणी केली जाते. ही माहिती देऊ नका.
- पालकांना विचारल्याशिवाय सहसा इंटरनेटवरून शैक्षणिक साहित्य वगळता काही डाऊनलोड करू नका.
- सोशल साईटस् किंवा चॅटवर अनोळखी लोकांशी बोलण्यापेक्षा समोर असलेल्या व्यक्तींशी संवाद साधण्यावर जास्त भर द्या.
- डॉ. अमोल अन्नदाते
amolaannadate@yahoo.co.in
No comments:
Post a Comment